Kroz istoriju zemlje Balkanskog poluostrva nalazile su se na glavnim putnim pravcima, između Evrope i Bliskog istoka. Zbog ove činjenice ne treba da čudi to što su ovo područje naselili različiti narodi koji su sa sobom doneli svoju kulturu i običaje.
Na zemlje Balkana imala su politički i kulturni uticaj Antička Grčka, Rimsko carstvo, Otomanska imperija, Austrougarska monarhija.
Mešavina naroda na području Balkana ogleda se kroz kulturu, tradiciju, običaje, arhitekturu, muziku, hranu, religiju i sl.
Turci su dosta srdačan i gostoljubiv narod, veoma slični nama.
U turskoj kulturi izraženo je poštovanje mladih prema starima. To se vidi po tome što mlađe osobe ljube ruku starijima u znak poštovanja, takođe uvek ustupaju mesto u gradskom prevozu trudnicama, deci i starijim osobama…
Turci su uvek spremni da pomognu onom ko je u nekoj nevolji.
Turska kafa i čaj su tradicionalno omiljeni napici lokalnog stanovništva, i turisti ih rado konzumiraju .
Srpski jezik ima mnoštvo reči poreklom iz turskog jezika (oko 3000 turcizama). Ovaj podatak ne treba da čudi uzimajući u obzir dužinu vladavine Otomanskog carstva teritorijom Srbije.
Sličnost pronalazim i u hrani, turska kuhinja spada u jednu od najraznovrsnijih kuhinja u svetu. Samo neka od poznatijih jela su burek, sogan dolma, sutlijaš, baklava, kebab…
Burek- je predjelo, slatka ili slana pita ili pecivo koje se može pronaći u mnogim zemljama koje su nekada bile u sastavu Otomanskog carstva.
Pravi se od lisnatog ili kiselog testa, i uglavnom se nadeva sirom, mlevenim mesom, spanaćem itd.
Pide – turska pizza testo punjeno različitim nadevima mlevenim mesom ili povrćem.
Sutlijaš- slatkiš koji se dobija kuvanjem pirinča u mleku. Uz dodatak cimeta ili vanile.
Baklava- slatka pita , vrsta orijentalne poslastice sa orasima ili pistaćima.
Kebab- jelo od mesa,ribe ili povrća pečeno na žaru ili sa ražnja.
Sogan dolma ,,punjeni luk’’- ili neko drugo povrće za nadev se koristi mleveno meso,pirinač, začini.
Turske građevine u Srbiji:
Bajrakli džamija potiče iz 16. veka. Jedina aktivna džamija u Beogradu.
Damad Ali -pašino turbe(mauzolej) podignuto 1784. nalazi se na Kalemegdanu u Beogradu.
Altun- alem džamija u Novom Pazaru iz 16. veka . U skopskim rukopisima se navodi da je to izuzetno građevinsko delo i da se slične građevine mogu naći samo u Istanbulu, Jedrenu i Bursi, te da je na nju podsećao Taš han (Kameni han) u Skoplju.
Kazandžijsko sokače u Nišu
U otomansko vreme na mestu Kazandžijskog sokačeta nalazila Sagr Cincar mahala koja je predstavljala tursku zanatlijsku četvrt. Do oslobođenja od Turaka današnja ulica Nikole Pašića bila je prva teritorija iza šanca koja je delila turski deo grada, od ostalog neturskog stanovništva. Tako je u tom delu Niša posle oslobođenja od Turaka nastala specifičana poslovno trgovačka četvrt, sa mnoštvom srpskih zanatskih radnji, prodavnica i kafana.
Bali-begova džamija u Nišu
Bali-begova džamija u Nišu poznata i kao Reis-efendijina i Burmali-džamija. Jedna je od dve preostale džamije u ovom gradu i jedna od deset sagrađenih u Tvrđavi, u periodu Osmanlijskog carstava. Smeštena u centralnom delu tvrđave, građena je 1521—1523. godine, kao zadužbina Bali-bega Malkočevića.Građevina je 1977. godine dobila novog vlasnika Galeriju savremene likovne umetnosti Niš, koja je Bali-begovu džamiju pretvorila u izložbeni prostor, pod nazivom „Salon 77“.
Muzej Ponišavlja u Pirotu
Predstavlja najbolje očuvan spomenik tradicionalne arhitekture iz sredine devetnaestog veka u Pirotu. Pripadala je uglednom trgovcu Hristi Jovanoviću zvanom Mali Rista. Kuća u rasporedu i detaljima ima sve odlike balkansko orijentalnog stila. Karakteriše je sklad unutrašnjih prostorija i u isto vreme raskoš fasade i krova.
Došla sam na ideju da kroz putovanje istražim i saznam koje su to još sličnosti između srpske i turske kulture.
Na sajtu turističke agencije Euroturs u delu Evropski gradovi pronalazim zanimljiv aranžman putovanje autobusom u Istanbul. Ova agencija u svojoj raznovrsnoj ponudi ima aranžmane za letovanje u Turskoj(Kušadasi, Mramorno more, Antalijska regija) sa uslugom autobuskog i avio prevoza.
Ljubazni agenti prodaje detaljno mi predstavljaju program putovanja.
Aranžman obuhvata autobuski prevoz, dva noćenja sa doručkom u hotelu Kuran 3*, koji je lociran blizu linije gradskog prevoza i udaljen je oko 2 km od centra grada.
Udaljenost između Beograda i Istanbula je oko 950 km.
Putovanje do Istanbula brzo prođe zahvaljujući ljubaznom i profesionalnom vodiču.
Autobus je izuzetno udoban, čist i turističke klase. Nalazi se u vlasništvu agencije, što je svakako plus u odnosu na bezbednost putovanja.
Polazak iz Beograda predviđen je u popodnevnim časovima.
Putovanje nastavljamo južnije duž autoputa Beograd- Niš i dalje ka Bugarskoj.
U Istanbul stižemo u prepodnevnim časovima. Imamo razgledanje grada u pratnji lokalnog vodiča.
Nakon smeštanja u hotel i kratkog odmora, odlučujem da malo prošetam i istražim deo grada blizu hotela.
Kao fakultativni izlet u ponudi je krstarenje Bosforom i poseta Vaseljenskoj patrijaršiji.
Bosfor spaja i/ili razdvaja dva kontinenta Evropu i Aziju i dva mora Crno i Mramorno more.
Neke od znamenitosti Istanbula:
Hipodrom- Nastao krajem 3.veka za vreme vladavine Septimija Severa po uzoru na Cirkus Maksimus u Rimu.
Aja Sofija– Početak izgradnje 532.
Gradnja je završena 537.
Bila je hrišćanska crkva.
Pretvorena u džamiju 1453. godine po naredbi sultana Mehmeda II Osvajača
Od 1934. do 2020. Bila je muzej.
Od 2020. Ponovo pretvorena u džamiju.
Kula Galata – Podignuta 528. godine za vreme Justinijana I (zvala se Veliki Bastion) uništena tokom IV Krstaškog rata . Đenovljani obnavljaju kulu 1348. godine (dobija naziv Hristov toranj).
Visoka je 61m. Obnovljena je i otvorena za posetioce 1990. godine.
Cisterna Bazilika– Potopljena antička podzemna cisterna, palata iz 6. veka nalazi se između Hipodroma i Aja Sofije. Izgrađena u doba Justinijana I. Omogućavala je pristup svežoj pijaćoj vodi, koja je dopremana sisitemom akvadukta i cevi iz Beogradske šume. Stubovi su sa kapitelima u jonskom i korintskom stilu. Dva stuba u osnovi imaju glave meduze. Stub sa Fatiminim suzama izgrađen je u počast robovima koji su gradili baziliku.
Topkapi saraj(palata) – Gradnja ove palate započela je 1459. na zahtev sultana Mehmeda II Osvajača kada je osvojio Istanbul. Skoro 400 godina bila je glavna rezidencija svih otomanskih sultana. Sultan Abdulmedžid II 1856. godine izdaje naredbu da glavna rezidencija postane Dolmabahče palata. Topkapi saraj od 1985. godine nalazi se pod zaštitom UNESCO-A.
Kapali čaršija– Postoji od 1461. među najstarijim i najvećim svetskim natkrivenim tržnicama.
Sultan Ahmedova džamija(Plava džamija)- Građena u periodu između 1609. i 1616. za vreme vladavine sultana Ahmeda.
Epitet Plava džamija dobila je zbog 20.000 plavih pločica koje krase unutrašnjost kupole.
Palata Dolmabahče– Nalazi se na Evropskoj obali Bosfora. U ovoj palati 1938. Preminuo je Mustafa Kemal Ataturk- ,,otac moderne Turske države”.
Trg Taksim– Smešten u Evropskom delu Istanbula.Taksim je najveća turistička i zabavna četvrt poznata po restoranima, prodavnicama i hotelima.
Istanbul je nestvarno lep grad sam po sebi, grad koji se prostire na dva kontinenta, spaja Evropu i Aziju. Na svakom čošku oseti se mešavina kultura i naroda koji su kroy istoriju ostavili svoj trag u ovom gradu.
Nosim pozitivne utiske sa ovog putovanja. Kroz ceo put pokušavala sam da vršim komparaciju sličnosti i razlika između srpske i turske culture. Kada se svi utisci saberu više toga nas povezuje i čini sličnima, nego što nas razlikuje i razdvaja.