Trebinje je grad sa nešto više od 30 hiljada stanovnika, smešten u jugozapadnom delu Bosne i Hercegovine, u Republici Srpskoj, blizu granice sa Hrvatskom i Crnom Gorom. Dubrovnik je udaljen 30 km, Herceg Novi u Crnoj Gori 40 km, Mostar 120 km i Sarajevo 200 km. Grad je izuzetno atraktivan turistima iz svih delova Evrope zbog svog šarma i bogatstva kulturo-istorijskim nasleđem.
Područje grada Trebinje nalazi se u najjužnijem delu Republike Srpske i BiH. Grad Trebinje zauzima površinu od 904 km² i smatra se da je srednje veličine u poređenju sa veličinom drugih opština u Republici Srpskoj.
Mediteranska (izmenjena kontinentalna) klima sa 260 sunčanih dana daje poseban topli, nežni izgled grada i ljudi koji tamo žive. Povoljna klima omogućava ljudima da se bave vinogradarstvom, proizvodnjom organskog voća i povrća, što hercegovačku trpezu obogaćuje u turističkoj ponudi.
Vazduh, pored velikog broja sunčanih dana, karakterišu relativno niska vlažnost i oblačnost, povećane vazdušne struje, padavine tokom zime i topla leta. Zanimljivo je da Trebinje ima topliju jesen nego proleće. Srednja godišnja temperatura je oko 14,5 ° C.
Trebinje se prvi put pominje kao Tribuna u 10. veku kod Konstantina Porfirogenita. Zatim se nalazio na karavanskom putu koji je iz Kotora i Dubrovnika vodio u Bosnu, Srbiju i Crnu Goru. Svoju prvu urbanističku konturu grad je dobio u srednjem veku. Prvo je bila deo vizantijske vlasti, a zatim je sve do 14. veka bila centar države Travunije, koja je bila deo Nemanjića. Početkom novog veka i tokom srednjeg veka, područje Trebinja razvijalo se pod snažnim uticajem Vizantije, a u 15. veku, nakon duge državne nezavisnosti, potpalo je pod vekovnu državnu upravu prvog Osmanskog carstva a zatim, do 1918. godine, Austrougarskog carstva. U srednjem veku, nepunih 200 godina, Trebinje je bilo u rukama Nemanjića, a zatim pod vladinom upravom Tvrtka Kotromanića. Od 1377. pa sve dok nije palo pod tursku vlast (1466), Trebinje je bilo deo bosanskog Banata kojim su vladale Kosače. Od 1466. do 1878. bila je pod kontrolom turske vlade. Trebinjski Stari grad nastao je početkom 18. veka na obali reke Trebišnjice i zvao se Ban Vir. Sadašnji Stari grad – Kastel nastao je iz nekadašnjeg trgovačkog i zanatskog centra.
Podsetnici austrougarske vlade su javne zgrade, sedišta, vojni logori, škole itd. Taj se stil uklopio u mediteranski centar Trebinja. Burna istorija ovog kraja ostavila je tragove i spomenike kulturno-istorijskog nasleđa: srednjovekovna nekropola, na kojoj su postavljene dve putokaze u cirilici (12. vek), manastir Tvrdoš (4.-6. veka), manastir Duži (16. vek), Sv. Otkriveni su manastiri Pavla i Petra (4.-6. vek) i manastir Zavala.
Ovaj manastir se nalazi na predivnoj lokaciji koja nudi izuzetan mir i prelep pogled. Nalazi se na brdu iznad Trebinja. Sa vrha će vas dočekati pogled na Trebinje i na Arslanagića most. Manastir je izgrađen u istom stilu kao i manastir Gračanica na Kosovu. Unutrašnjost i spoljašnjost su izuzetni. U blizini manastira nalazi se kafić u kojem se možete opustiti i uživati u okruženju.
Još jedan manastir koji vredi posetiti je manastir Tvrdoš, bogat je istorijom i ispunjen svetošću. Prilikom posete ovde morate obratiti pažnju na odeću. Nosite duge suknje, dovoljno dugo da pokrije kolena ili pantalone. Osnova manastira datira iz 15. veka sa nekim aspektima rimske arhitekture iz 4. veka, ali najnovije zgrade datiraju iz 1924. Takođe ćete imati priliku da vidite i degustirate divna vina. U njihovoj prodavnici suvenira možete kupiti lokalne proizvode i vino.
Trebinjski Stari grad je nastao kao potreba Turaka da organizuju svoje posede u Hercegovini usled velikih promena (Padom Novog i Risna u Mletačke ruke) nastalih u doba ratova sa Svetom ligom (1683-1699). Grad je sagrađen na desnoj obali Trebišnjice iznad najdubljeg mesta u rijeci, tzv. Ban-vira, koji nosi naziv po legendi o banu koji se utopio u viru. Najveće zasluge za razvoj grada kao tvrđave nosi Osman-paša, osnivač porodice Resulbegović. On, 1714. godine započinje radove na gradu koje nakratko prekida rat sa Venecijom. Dovodi majstore iz Dubrovnika, a radnu snagu iz okolnih mesta (Ljubinje, Cernica, Nikšić). Naredne godine oko grada je iskopan hendek (kanal) koji je povezan sa Trebišnjicom. Za njegovo vreme sagrađene su “Sultan-Ahmedova” i “Osman-pašina” džamija, te “sahat-kula” koja i danas uspešno prkosi zubu vremena.
Stari grad “Kastel” je u početku imao oblik trougla koji je vremenom zaobljen, a svoju konačnu fizionomiju sa kulama, hendekom i bedemima dobio je u prve četiri decenije XVIII vijeka. Pred ulaznom kapijom (današnji tunel) na zidinama se nalazio pokretni most koji je vodio preko kanala, kasnije zatrpanog zbog opasnosti od epidemije zarazne bolesti na savet dr Levija (1932. godine).
Muzej je nastao kao plod ideje najpoznatijeg Trebinjca, pesnika i diplomate, Jovana Dučića. Osnovan је 1952. godine. Prvo arheološko iskopavanje muzej je obavio 1957. godine na crkvi Sv. Petra u Zavali. Prvu publikaciju, pod nazivom Trebinje I, Vasilija Koraća, izdao je 1966. godine. Godine 1975. pokreće časopis Tribunija. Raspolaže sa oko 1.500 m² korisnog prostora, od čega je oko 800 m² izložbeni prostor. Stalne postavke i legati: Dučićeva zbirka sa vrednim umetničkim eksponatima, Stalna etnološka postavka Narodni život i kultura Srba u istočnoj Hercegovini u drugoj polovini XIX veka i prvoj polovini XX veka, Stalna arheološka postavka sa vrednim eksponatima od kamenog doba do srednjeg veka, Memorijalna izložba slika Atanasije Popović, Legat slikarke Milene Šotre, Legat akademskog slikara Milorada Ćorovića, Legat književnika i vajara Radovana Ždrala.
Pored ovih stalnih postavki i legata, u Muzeju Hercegovine nalazi se oko 400 umetničkih slika, grafika, skulptura i drugih predmeta. U sklopu Muzeja Hercegovine nalazi se legat Dubravke Kujačić u kome se priređuju povremene izložbe, promocije, koncerti. Muzej poseduje i značajnu zbirku knjiga (biblioteka sa stručnim knjigama iz različitih oblasti nauke, kulture i umetnosti).
Kako bi obogatio izgled grubih zidina starog grada mediteranskim elementima Jovan Dučić je gradu poklonio baroknu figuru kraljice Jelene Anžujske sa krunom na glavi. Na crnoj mermernoj ploči piše: “U slavu Svete Jelene Anžujske, kraljice srpske, Stefana Uroša I supruge, a majke kraljeva Dragutina i Milutina. Za pobožnu uspomenu na njene česte boravke u svom dvoru u Trebinju.” Ruka kraljice Jelene Anžujske se danas čuva u manastiru Tvrdoš.
Perovića (Arslanagića) most je najpoznatiji spomenik iz turskog perioda u Trebinju i zauzima veoma značajno mesto u balkanskoj arhitekturi XVI veka. Most predstavlja zadužbinu Mehmed-paše Sokolovića koji je sagradio most 1574. godine u sećanje na svog poginulog sina u borbi sa Mlečanima. Kada su Turci 1687. godine proterani iz Herceg Novog, mnoge turske porodice su se iz ovog grada doselile u Trebinje. Među njima je bio Arslan-aga. On je naplaćivao mostarinu preko mosta na Trebišnjici. Po njemu se, od tada, most naziva Arslanagića most.
Spomenik Jovanu Dučiću, poznatom pesniku i diplomati rođenom u Trebinju, podignut je 1997. godine neposredno ispred glavnog ulaza u Gradski (Dučićev) park, odmah preko puta Spomenika Petru II Petroviću Njegošu, tako da se ovaj trg naziva i “Trg pjesnika”.
